Câu chuyện về những cá thể voi

Y KHUN

Tên: Y Khun

Tuổi: 60

Giới tính: Voi cái

Nài voi: Y Mức Kdoh

Y Khun trước đây thuộc sở hữu của một người dân ở Buôn Đôn. Vào thời điểm đó, Y Khun được sử dụng để chở vật nặng, giúp gia đình nhà chủ chở lúa gạo và các loại thực phẩm vào mùa thu hoạch. Thuở Y Khun còn đi săn voi rừng, nó đã bắt được bốn voi con. Kể từ khi Y Khun về với Vườn quốc gia Yok Don vào năm 2001, nó giúp cứu hộ voi hoang dã bị sập bẫy. Ngoài ra, Y Khun cũng tham gia vào các hoạt động du lịch.

Y Khun khá bướng, thỉnh thoảng lúc nóng lúc lạnh. Nài voi phải chăm voi rất kỹ, quan sát thường xuyên và phải tinh ý mới phát hiện ra những thay đổi trong hành vi của nó. Y Mức bảo Y Khun là một con voi cái có tính cách của voi đực vì nó hung dữ hơn những con voi cái cùng tuổi khác. Y Khun cũng hay len lén đánh người nếu họ xâm phạm không gian của nó. Đồng thời, Y Khun được xem là “quý cô ưa thích sự sạch sẽ” vì nó rất khó khăn, khá kén chọn về đồ ăn, thức uống và lối đi. Chẳng hạn, nếu con đường nhẽo nhoẹt bùn đất và rải rác phân của con voi khác, Y Khun sẽ một mực tìm đường khác và tránh đi lối đó. Về nước uống, Y Khun không chịu uống nước ở vũng nước đọng hay suối nhỏ, nó chỉ uống nước ở sông, suối lớn.

H'Non

Tên: H'Non

Tuổi: 60

Giới tính: Voi cái

Nài voi: Y Vat

H’Non là một cá thể voi cái được sáu mươi tuổi. Trước đây, H’Non từng làm việc cho nhiều chủ với những công việc khác nhau. H’Non sống tại Vườn quốc gia kể từ đầu năm 2018 và đã nghỉ hưu, không còn làm việc kể từ tháng 07/2017.

Tính cách của H’Non

H’Non được Y Vạt chăm sóc. Có thể do đã trải qua nhiều chuyện trong quá khứ, H’Non điềm đạm hơn so với những con voi khác. Cũng giống nhiều người, H’Non muốn có không gian riêng. Nó giữ khoảng cách với cả người và những con voi khác, đặc biệt là đối với những ai nó không có cảm tình.

Giống nhiều cá thể voi trong Vườn quốc gia, hàng ngày, H’Non thích đi loanh quanh và tận hưởng tự nhiên. Với tính cách của một “cụ bà”, H’Non thích tận hưởng sự yên bình trong rừng le, tránh xa tiếng xe cộ và sự xuất hiện của những đàn trâu bò

Về chuyện ăn uống, H’Non khá kén chọn. Không phải được cho gì H’Non cũng ăn. Nó lựa chọn thức ăn rất kỹ. Chẳng hạn như nước uống phải ở nhiệt độ vừa phải, không quá nóng hay quá lạnh, không bị đục bùn và cỏ cần phải tươi. Sau khi ăn, H’Non thường đi tắm bùn. Đây là một trong những hoạt động yêu thích của nó. H’Non rất giỏi và khéo léo trong việc kết hợp chân và vòi để tạo hỗn hợp bùn và nước vừa đúng tỷ lệ. Sau đó, H’Non dùng vòi phun đều hỗn hợp này lên da. Bùn rất cần thiết cho voi. Đó là kem chống nắng, kem chống côn trùng và là kem dưỡng ẩm cho voi, ba trong một. Với một “cụ bà” như H’Non, bùn giúp da của nó không bị khô.

Thong Ngan

Tên: Thong Ngan (gold medal)

Tuổi: 23

Giới tính: Voi đực

Nài voi: Y Vy Xiem

Thong Ngân quê quán vốn ở rừng Suối Kiết, Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận, cách Vườn quốc gia Yok Don tầm 350 km.

Vào năm 2001, gia đình gồm chín thành viên của Thong Ngân cuốn vào một vụ xung đột voi người. Trong cuộc xung đột đó, hai con cái trong đàn đã chết, một con khác chạy sang ngọn núi bên cạnh và sáu con còn lại được đưa về Vườn quốc gia Yok Don nhằm thả về lại tự nhiên. Tuy nhiên, hai voi đực trong đàn sáu con vẫn loanh quanh ở khu vực con người sinh sống và phá hoại mùa màng. Chúng không thể sống độc lập trong rừng vì mẹ chúng đã chết, không có ai hướng dẫn chúng. Vì vậy, vào năm 2005, Nhà nước đã phê duyệt cho phép huấn luyện hai cá thể voi này trở thành voi nhà. Một voi đực được đặt tên là Thong Ngân, nghĩa là “đồng vàng”. Voi đực còn lại được đặt tên là Thong Khăm, nghĩa là “đồng bạc”.

Ban đầu, Thong Ngân đi theo các đoàn cắm trại nhiều ngày để giúp mang vác lều trại và thức ăn. Từ từ nó làm quen với công việc vặt phụ giúp cho hoạt động du lịch.

Về tính cách, Thong Ngân khá hiền lành, dễ bảo. Tuy nhiên, Thong Ngân lại không rõ ràng trong cách truyền tải ý định của mình cho người khác biết. Có những ngày Thong Ngân trở tính, không muốn người khác lại gần nhưng nó lại không thể hiện rõ điều này Thong qua ngôn ngữ cơ thể của mình. Ngoài ra, Thong Ngân được xem là khá tham ăn. Nài voi chia sẻ rằng mỗi khi cậu chàng được cho một đống mía cùng ăn với các voi khác, cậu chàng sẽ vừa ăn, vừa nhét mía đủ chỗ, e chừng sợ voi khác ăn hết thảy.

Thong Ngân có một anh em trai tên là Thong Khăm. Hai anh em trạc tuổi nhau. Thuở Thong Khăm còn sống tại Vườn quốc gia Yok Don, Thong Khăm và Thong Ngân thường chơi đùa với nhau, thỉnh thoảng cùng thử vật nhau bằng ngà để đọ sức. Có khi hai anh em còn chọc nhau đến mức đánh nhau.

Bun Kham

Tên: Bun Kham

Tuổi: 48

Giới tính: Voi cái

Nài voi: Y Muh Bun Bya

Bun Khăm được bán cho Vườn quốc gia Yok Don với giá 60 triệu vào những năm 1990. Vào thời điểm đó, Vườn vẫn chưa được thành lập và vẫn còn là khu bảo tồn. Bun Khăm trở thành thành viên của Vườn, hỗ trợ các nhân viên kiểm lâm đi tuần tra rừng, xa đến tận cùng phía tây của Vườn, sát biên giới Việt Nam – Cam-pu-chia. Rừng thuở đó vẫn còn dày đặc cây cối, không có lối đi rõ ràng. Tuần tra một khu vực rộng lớn sẽ càng khó khăn hơn gấp bội nếu không có sự giúp đỡ của các cá thể voi như Bun Khăm.

Bun Khăm từng được bán cho sáu chủ voi trước khi được giao cho Y Mứh chăm sóc. Y Mứh kể rằng trước đó Bun Khăm không chịu nghe lời, có khi nó cứ đứng ở chỗ gốc cây, hất bành voi rơi khỏi lưng. Hành vi ương bướng như vậy của voi không được các chủ voi cũ thương yêu và chấp nhận. Y Mứh bảo có thể là Bun Khăm hợp với Y Mứh. Cũng mất ba năm Bun Khăm mới làm quen với sự chăm sóc của Y Mứh. Sau đó nó nghe lời và rất hợp tác.

Bun Khăm hiền lành. Nó ăn uống từ tốn và không ăn tham như “bà bạn già thân thiết” Y Khun. Mỗi khi Bun Khăm và Y Khun gặp nhau, chúng thường dùng vòi sờ và ngửi mùi của nhau như một cách chào hỏi của loài

Thong Ngân có một anh em trai tên là Thong Khăm. Hai anh em trạc tuổi nhau. Thuở Thong Khăm còn sống tại Vườn quốc gia Yok Don, Thong Khăm và Thong Ngân thường chơi đùa với nhau, thỉnh thoảng cùng thử vật nhau bằng ngà để đọ sức. Có khi hai anh em còn chọc nhau đến mức đánh nhau.